Ιερόθεος Κουκουζέλης
Διακεκριμένος Κύπριος καλλιγράφος και μουσικός, από τους σημαντικότερους γραφείς μεταβυζαντινών χειρογράφων. Λόγω της μουσικής του δεινότητας, του απεδόθη το επίθετο Κουκουζέλης, από τον Λαυριώτη μουσικό του 14ου αιώνα Ιωάννη Κουκουζέλη. Ο Ιερόθεος γεννήθηκε κατά τα μέσα του 16ου αιώνα και εικάζεται ότι εγκατέλειψε την Κύπρο ύστερα από την τουρκική κατάκτηση του νησιού το 1570-71, οπότε μεγάλος αριθμός κατοίκων αναζήτησε καταφύγιο σε γειτονικές χώρες και στη Δύση. Σε κάποιο στάδιο ο Ιερόθεος έγινε μοναχός στο Άγιον Όρος και το 1588 απαντάται στη μονή Σταυρονικήτα , όπου αντέγραψε κώδικα του Ψαλτηρίου (χειρόγραφο Σταυρονικήτα αρ. 100).
Μεταξύ των ετών 1595 και 1597 εργάστηκε στη Μόσχα ως αντιγραφέας χειρογράφων μαζί με τον μετέπειτα επίσκοπο Μύρων Ματθαίο και τον ιεροδιάκονο Πορφύριον. Το 1610 επέστρεψε στο Άγιον Όρος και το ίδιο έτος αναχώρησε για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, γεγονός που συνέτεινε ώστε να χρησιμοποιούσε έκτοτε στο όνομά του την προσθήκη «χατζής» ή «Προσκυνητής» . Στη συνέχεια επέστρεψε στο Άγιον Όρος όπου υπηρέτησε ως αντιγραφέας λειτουργικών βιβλίων, ενώ διετέλεσε και ηγούμενος στη μονή Σταυρονικήτα, όπως υπογράφει σε χειρόγραφο του έτους 1625.
Δύο δικά του κείμενα σώζονται επίσης σε κώδικες μονών του Αγίου Όρους. Το ένα είναι η «Περιγραφή βραχυτάτη...οδοιπορίας τινός εις Ιεροσόλυμα και Παλαιστίνην» (αρ. 176 μονής Ξηροποτάμου). Το άλλο είναι η «Διήγησις και οπτασία εξαίσιος Σοφιανής, της μετονομασθείσης Σωφρονίας μοναχής, περί παραδείσου και κολάσεως» (αρ. 135, 592, 789 μονής Ξηροποτάμου και αρ. 42 μονής Γρηγορίου). Το δεύτερο αυτό έργο αναφέρεται σε περιστατικό που συνέβη το 1606 στην Κωνσταντινούπολη.
Η τελευταία γνωστή αναφορά στην αντιγραφική δραστηριότητα του Ιερόθεου είναι του έτους 1626 σε κώδικα της μονής Φιλοθέου. Η μελέτη του αντιγραφικού του έργου δείχνει ότι ο Ιερόθεος ανήκε στην καλλιτεχνική σχολή του επίσης Κυπρίου Λουκά, επισκόπου Μποζαίου, του οποίου το καλλιτεχνικό ύφος μιμείται και συνεχίζει. Με τον Λουκά άλλωστε γνωριζόταν, όπως μαρτυρείται σε σημείωμα στο λειτουργικό χειρόγραφο αρ. 206 της μονής Φιλοθέου του Αγίου Όρους.
.