Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αμιγές ελληνικό χωριό της επαρχίας Λεμεσού, στη γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς, περί τα 24 χμ. βόρεια της πόλης της Λεμεσού.

Το Καλόν Χωριόν είναι κτισμένο σε μέσο υψόμετρο 670 μέτρων. Το τραχύ βουνίσιο τοπίο εντυπωσιάζει με τις βαθιές του χαράδρες, τις ρεματιές, τους καστανόχρωμους κωνικούς και αποστρογγυλωμένους λόφους, τις τεχνητές και φυσικές του αναβαθμίδες. Το ανάγλυφο είναι διαμελισμένο από τους ποταμούς Γερμασόγειας, Γαρύλλη και Λιμνάτη.

Το μεγάλο ρήγμα Καλού Χωριού -Ακαπνούς έχει επηρεάσει σημαντικά τη μορφολογία του χωριού. Εξαιτίας του ρήγματος, το Καλόν Χωριόν είναι περιτριγυρισμένο, εκτός από την περιοχή του ρήγματος, με ψηλές βουνοπλαγιές. Στην αγριότητα του τοπίου συνέβαλαν, σε μεγάλο βαθμό, και τα σκληρά πετρώματα της περιοχής.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι λάβες, οι βασάλτες, οι διαβάσες και οι σερπεντινίτες του πυριγενούς συμπλέγματος του Τροόδους. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν πυριτιούχα εδάφη και φαιοχώματα.

Η περιοχή του Καλού Χωριού δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 644 χιλιοστόμετρα. Οι κύριες καλλιέργειες είναι τα αμπέλια (οινοποιήσιμες ποικιλίες), τα λαχανικά (κυρίως πατάτες, ντομάτες, φασόλια και κρεμμύδια), λίγα εσπεριδοειδή, φυλλοβόλα οπωροφόρα δέντρα (κυρίως μηλιές και αμυγδαλιές), οι ελιές, οι χαρουπιές, λίγα όσπρια και σιτηρά.   Η φυσική βλάστηση του χωριού είναι πλούσια. Δίπλα στα αμπέλια και τις άλλες φυτείες φυτρώνουν πεύκα, τρεμιθιές, αγριελιές, κόνιζος, δεντρολίβανο, λάδανο, λατζ΄ιές και λεβάντες. Μέρος του δάσους της Λεμεσού, στα νοτιοδυτικά του χωριού, εμπίπτει στα διοικητικά του όρια. Η κτηνοτροφία περιορίζεται στην εκτροφή μερικών αιγών και αγελάδων.

Το Καλόν Χωριόν περιλαμβάνεται στο σχέδιο ενιαίας αγροτικής ανάπτυξης Πιτσιλιάς και έχει ωφεληθεί απ' αυτό με την κατασκευή εγγειοβελτιωτικών έργων, τη βελτίωση αγροτικών δρόμων, την ανέγερση περιφερειακού σχολείου, τη βελτίωση του υγειονομικού κέντρου του χωριού και την ανόρυξη δύο επιτυχών γεωτρήσεων για την άρδευση 56 εκταρίων γης. Εξάλλου εφαρμόστηκε και σχέδιο αναδασμού σε μια έκταση 56 εκταρίων στα δυτικά του χωριού, που συμπληρώθηκε το 1981.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, το Καλόν Χωριόν συνδέεται στα βορειοανατολικά με τα χωριά Άγιος Παύλος (περί τα 2,5 χμ.) και Άγιος Κωνσταντίνος (περί τα 4,5 χμ.), στα βορειοδυτικά με το χωριό Ζωοπηγή (περί τα 2,5 χμ.), στα δυτικά με το χωριό Άγιος Μάμας (περί τα 8 χμ.), και στα νοτιοανατολικά με το χωριό Λουβαράς (περί τα 3 χμ.). Επίσης το Καλόν Χωριόν συνδέεται στα ανατολικά με το εγκαταλειμμένο σήμερα χωριό Αθρακός (περί τα 2 χμ.), το οποίο περιλαμβάνεται στα διοικητικά του όρια.

Ο πληθυσμός του χωριού αυξήθηκε σταθερά από το 1881 μέχρι και το 1960. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως :

Το Καλόν Χωριόν φημίζεται για την κουμανδαρία του. Στο χωριό λειτουργεί συνεταιρικό οινοποιείο, δημιούργημα του 1924. Επίσης το χωριό διατηρεί, σε μεγάλο βαθμό, την παραδοσιακή λαϊκή αρχιτεκτονική του. Στενά μαιανδρικά σοκάκια, αυλόγυροι με κληματαριές, κόκκινα πιθάρια στις αυλές, σπίτια κτισμένα με τοπικό πέτρωμα, ξύλινα μπαλκόνια, κεραμιδένιες στέγες και γραφικά ανώγια συνθέτουν το τοπίο του χωριού.

Το Καλόν Χωριόν Λεμεσού υφίστατο τουλάχιστον από την περίοδο της Φραγκοκρατίας, οπότε κι αποτελούσε ιδιοκτησία των ιπποτών του τάγματος του Αγίου Ιωάννη μαζί με τα γειτονικά του χωριά Άγιος Παύλος, Άγιος Κωνσταντίνος και Λουβαράς, καθώς και με πολλά άλλα κυπριακά χωριά. Παρά το ότι αργότερα η περίφημη κουμανταρία, το θαυμάσιο αυτό κυπριακό κρασί, συνδέθηκε με το Κολόσσι που ήταν η έδρα των Ιωαννιτών της Μεγάλης Κομμανδαρίας, ωστόσο το προϊόν αυτό παραγόταν κυρίως στο Καλόν Χωριόν της Λεμεσού και σε άλλα μεγάλα κρασοχώρια του Τροόδους.

Στο χωριό αυτό μετοίκησαν κάτοικοι από το κοντινό χωριό Ορόγγου που βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες και που εγκαταλείφθηκε τον 19ο αιώνα.

Από τις εκκλησίες του χωριού, εκείνη της Αγίας Μαρίνας είναι σύγχρονο κτίσμα χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, κτίσμα του 1768, έχει ζωγραφισμένη στον βόρειο τοίχο την εικόνα του αγίου στον οποίο είναι αφιερωμένη με τον δωρητή να προσφέρει σ' αυτόν την εκκλησία (βλέπε λήμμα Γεωργίου Αγίου εκκλησίες).