Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ο Γιώργος Σπανός γεννήθηκε το Σεπτέμβρη 1939, στο κατεχόμενο σήμερα από τα τουρκικά στρατεύματα χωριό Άγιος Βασίλειος της επαρχίας Λευκωσίας (Κύπρου). Τα πρώτα του γράμματα τα πήρε στο δημοτικό σχολείο του χωρίου του και στη συνέχεια φοίτησε στη Σχολή Μέσης Παιδείας, στη Λευκωσία.

Από μικρός άρχισε να ασχολείται με τα μουσική όργανα, το ψάλσιμο και το τραγούδι. Πρότυπα του ήσαν: ο πατέρας του (στον αμανέ και το τραγούδι) και στο ψάλσιμο δύο καλλίφωνοι θείοι του (ένας ιερέας και ένας ψάλτης). (Βλέπε Βίντεο)

Σε ηλικία 13 μόλις χρόνων πήρε το πρώτο του βραβείο σε ανοιχτό διαγωνισμό μπάλου, διαγωνιζόμενος με ηλικιωμένους ιεροψάλτες και Τουρκοκύπριους αμανετζήδες. Στα 15 του χρόνια άρχισε να παίρνει μαθήματα κιθάρας κοντά στο γνωστό μουσικό – τον αξέχαστο Λούβρη.

Το 1954 με πολύ κλάμα έπεισε την πατέρα του να τον αγοράσει μπουζούκι, με το οποίο ασχολείται μέχρι σήμερα. Το όνειρο του ήταν να γίνει βιολιστής, επάγγελμα του προπάππου του Χ΄΄Δημήτρη, γνωστότατου καλλιτέχνη, που τέλεσε, μεταξύ άλλων, και το γάμο του Δραγουμάνου των Τούρκων (του Χ΄΄Γιωργάκη Κορνέσιου). Δυστυχώς, το όνειρο αυτό δεν έγινε πραγματικότητα, αφού οι συνθήκες της τότε εποχής (η φτώχεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου), δεν επέτρεπαν κάτι τέτοιο. Εκτός τούτου, το βιολί του προπάππου, πέρασε σε ξένα χέρια (κλάπηκε) με αποτέλεσμα να εκλείψει και το έναυσμα.

Παρόλα αυτά, ο Γ. Σπανός δεν τα έβαλε κάτω. Συνέχισε να ασχολείται με την κιθάρα και το μπουζούκι και πιο πολύ με το λαϊκό και παραδοσιακό τραγούδι. Το 1956, μαζί με το δάσκαλο του Λάμπρο Συρκανιώτη, κόβουν εισιτήρια για την Αγγλία, προκειμένου να πάνε σαν... «Μπουζουκτσήδες/Τραγουδιστές» στο Λονδίνο.

Παράλληλα με τη δημοσιογραφία, ο Γ. Σπανός ασχολείτο έντονα με την  μουσική. Για 30 και πλέον χρόνια τραγουδούσε και εμφανιζόταν σε φεστιβάλς (πολιτικό-κοινωνικά και ψυχαγωγικά), εντελώς δωρεάν. Υπήρξε βασικός στέλεχος χορευτικού συγκροτήματος μαζί με το οποίο ταξίδευσε σε αρκετές χώρες (Αγγλία, Ελλάδα, Αυστραλία κλπ). Παράλληλα διδάχθηκε του κυπριακούς και ελληνικούς χορούς. Εμφανίστηκε πολλές φορές από την  Τηλεόραση, ενώ τραγούδια του ακούγονται συχνότατα απ' όλους τους κυπριακούς  ραδιοσταθμούς. Εκπροσώπησε δυο φορές την Ένωση Συντακτών Κύπρου στα Δημοσιογραφικά Συνέδρια (Σαμοθράκη), όπου παρουσίασε με επιτυχία κυπριακά παραδοσιακά τραγούδια. Όμως, μια μικρή αγγελία στον τύπο του άλλαξε όνειρα και σχέδια. Η τοπική εφημερίδα  «Χαραυγή» ζητούσε συντάκτες. Με προτροπή του πατέρα του αποτάθηκε για πρόσληψη. Παρουσίασε κάποια ποιητικά κείμενα του και τελικά προσελήφθη ως δημοσιογράφος με (τότε) μισθό 11 Λ.Κ. (κάπου 20 ευρώ). Στη δημοσιογραφία παρέμεινε μέχρι το 2003, δηλαδή για 45 ολόκληρα χρόνια. Συνταξιοδοτήθηκε με τη θέση του Ανώτερου Συντάκτη / Επιμελητή Ύλης.

Το 1952 άρχισε να παίρνει τα πρώτα μαθήματα στη Βυζαντινή Μουσική. Τελικά τα παράτησε και συνέχισε την ενασχόλησή του με τα χορευτικά συγκροτήματα και την ηχογράφηση δίσκων (33 στροφών) με κυπριακά παραδοσιακά τραγούδια. Οι πρώτοι του δίσκοι κυκλοφόρησαν στις αρχές της δεκαετίας του 70 και σημείωσαν μεγάλη επιτυχία. Μέχρι τώρα έχει ηχογραφήσει πέραν των 50 τραγουδιών (παραδοσιακών και έντεχνων λαϊκών).

Δυστυχώς, η ψυχοφθόρα δημοσιογραφία (αυτής της περιόδου των διακοινωτικών συγκρούσεων, η πραξικοπηματική και η μετέπειτα προσφυγική) δεν του επέτρεψαν να ολοκληρώσει τις μουσικές του σπουδές. Πολύ αργά, σε ηλικία 32 ετών, κατόπιν παροτρύνσεων των θείων του (ιερέα και ψάλτη) επαναρχίζει τα μαθήματα Βυζαντινής Μουσικής. Γράφεται στο παράρτημα του Εθνικού Ωδείου στη Λευκωσία και παίρνει το Πτυχίο του με άριστα σε... 8 μήνες! Ο καθηγητής του (Δρ. Σόλων Χ΄΄Σολωμός) είχε παραδεχτεί ότι κανένας μαθητής του δεν μπόρεσε να πάρει Πτυχίο σε 8 μήνες και να... ψάλλει το Βαρύ από τα πρώτα δυο μαθήματα!!

Μόλις πρόσφατα (λόγω απώλειας του Πτυχίου στα κατεχόμενα) έδωσε Διπλωματικές εξετάσεις στη Σχολή Βυζαντινής Μουσικής Ηρακλείου Κρήτης και πήρε Δίπλωμα με την ένδειξη «Άριστα με διάκριση». Κατά διάφορα χρονικά διαστήματα δίδαξε εντελώς δωρεάν Βυζαντινή Μουσική σε νεαρά παιδιά αλλά και σε φτασμένους οργανοπαίχτες (βιολί, ούτι, κιθάρα κλπ.) που ενδιαφέρθηκαν να μάθουν τα μυστικά των ανατολικών δρόμων. Δύο χρόνια μετά την απόκτηση του Πτυχίου διορίστηκε Λαμπαδάριος στην εκκλησία Αγ. Βαρβάρας Καϊμακλίου (προαστίου της Λευκωσίας). Τον επόμενο χρόνο διορίστηκε Α΄ ψάλτης σε μεγάλη εκκλησία στα Λατσιά (άλλο προάστιο) και το 1978 ανέλαβε Πρωτοψάλτης στην εκκλησία Τιμίου Προδρόμου στη Λευκωσία. Στην εκκλησία αυτή παρέμεινε για 22 συνολικά χρονιά και από το 2000 είναι ο Πρωτοψάλτης τον ιερού ναού Αγίου Νεοφύτου Ανθουπόλεως (της μεγαλύτερης εκκλησίας στην επαρχία Λευκωσίας).

Ο Γεώργιος Σπανός θεωρείται στην ιδιαίτερη πατρίδα του σαν ένας από τους καλύτερους ερμηνευτές και καλλίφωνους ιεροψάλτες και αμανετζήδες/τραγουδιστές, αφού κατέχει όσο  ολίγοι τους ανατολικούς δρόμους και τα λεγόμενα «μακάμια».

Άλλα στοιχεία: Από το 1998 ο Γ. Σπανός είναι μόνιμος συνεργάτης του επίσημου ραδιοφώνου της Κυπριακής Εκκλησίας ο «Λόγος» πάνω σε θέματα που αφορούν την Εκκλησιαστική και τη Δημοτική μας Μουσική. Έχει παρουσιάσει μέχρι τώρα ΟΛΟΥΣ τους Μαΐστορες της Βυζαντινής Μουσικής (από τον Δαμασκηνό μέχρι τους σημερινούς Άρχοντες της Μ.τ.Χ.Ε. – ζώντες και αποθανόντες). Διαθέτει πλουσιότατο «φωνοαρχείο» το οποίο έχει ήδη μεταφερθεί σε ψηφιακούς δίσκους (CDs). Ειδικά για τον αείμνηστο  Άρχοντα Θρ. Στανίτσα, τις γραμμές του οποίου ακολουθεί, έχει ήδη ετοιμάσει πέραν των 100 CDs με πρόθεση να φτάσει τα... 1000! Διαθέτει επίσης, στη Βιβλιοθήκη του όλα τα μέχρι σήμερα εκδοθέντα εκκλησιαστικά βιβλία αλλά και παλαιούς, ανεκτιμήτου αξίας, Κώδικες της Παρασημαντικής καθώς και πάνω από 2.000 δημοτικά και άλλα τραγούδια στη Βυζαντινή σημειογραφία. Τέλος, ο Γ. Σπανός έχει γράψει πολλά άρθρα για την Εκκλησιαστική και Παραδοσιακή Μουσική.

• Ο πατέρας του Βασίλειος Σπανός, που απεβίωσε στην προσφυγιά το 1995 σε ηλικία 80 ετών, ήταν γνωστότατος λαϊκός τραγουδιστής (αμανετζής), με πλούσιες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις, ένας άνθρωπος με πλατειά εκτίμηση, γλυκύτατος και πάντα ευπροσήγορος, φιλόξενος και λάτρης του παραδοσιακού τραγουδιού.
•  Ένας αδελφός του (ο Λεωνίδας Σπανός) είναι γλύπτης και μουσικός. Ο Λ. Σπανός είναι ταυτόχρονα και ένας εξαίρετος κατασκευαστής λαϊκών οργάνων με ειδικότητα στην κρητική λύρα. (Σημ. Ο Ρος Ντέιλι) τον κατατάσσει (δες ιστοσελίδα Ross Daly) σαν ένα από τους τρεις καλύτερους κατασκευαστές κρητικής λύρας ανά το παγκόσμιο). 
• Τους δρόμους της Μουσικής ακολουθούν και όλα τα παιδιά των αδελφών Γ. και Λ. Σπανού. Ένας γιος του (ο Μιχάλης) πιανίστας, σκοτώθηκε πριν μερικά χρόνια σε οδικό δυστύχημα (μηχανάκι). Αυτό κι αν ήταν κτύπημα... 
• Χαρισματική και ωραιότατη φωνή είχε και η αείμνηστη μητέρα των Σπανών (Μηλιά), που πέθανε κι αυτή στην προσφυγιά, ένα μήνα πριν το σύζυγό της. 
• Είναι μανιακός με το Κυνήγι, άριστος σκοπευτής (186/200 Σκήτ), ιδιοκτήτης βραβευμένων (καθαρόαιμων) σκυλιών και, απ' όλα πάνω λάτρης της... διασκέδασης, του ποτού (με μέτρο) και της πατροπαράδοτης κυπριακής σούγλας (οβελία)! 
• Μεγάλο... «αμάρτημα του»: Ο,τι έχει το δίνει, χωρίς να αξιώνει οικονομικά οφέλη. 
• Διατηρεί στενότατες σχέσεις με αρκετούς μεγάλους Πρωτοψάλτες της Ελλάδας, αρκετούς από τους οποίους έχει φιλοξενήσει επανειλημμένα στο σπίτι του.