Αγροτική οργάνωση της Αριστεράς που ιδρύθηκε το 1959 σε αντικατάσταση της ΕΑΚ( Ένωση Αγροτών Κύπρου*). Η ΕΑΚ, που είχε ιδρυθεί το 1946, είχε τεθεί από τους Άγγλους εκτός νόμου τον Δεκέμβριο του 1955 και για 4 περίπου χρόνια βρισκόταν στην παρανομία και δρούσε με παράνομο μηχανισμό. Μετά την επίτευξη συμφωνίας για επίλυση του Κυπριακού ζητήματος και την αλλαγή των συνθηκών, πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1959 αγροτικό συνέδριο το οποίο και αποφάσισε την ίδρυση της ΕΚΑ προς αντικατάσταση της ΕΑΚ. Στο συνέδριο πήραν μέρος 1.450 αντιπρόσωποι από 246 χωριά της Κύπρου.
Η ίδρυση της ΕΚΑ ήταν επιτακτική ανάγκη για μια μεγάλη μερίδα των Κυπρίων αγροτών, η οποία αντιμετώπιζε οξύτατα προβλήματα. Σύμφωνα με την απογραφή του 1960 (οπότε η Κύπρος κατέστη ανεξάρτητο κράτος), η συνολική έκταση της καλλιεργήσιμης γης ανερχόταν σε 3,23 εκατομμύρια σκάλες. Από την έκταση αυτή, ποσοστό 34% ανήκε στο 77% του φτωχού αγροτικού κόσμου, ενώ το 23% των πλουσίων αγροτικών οικογενειών κατείχε το 66% της γης. Άλλο 11/2 εκατομμύριο σκάλες γης ανήκε σε μοναστήρια, σε μεγαλογαιοκτήμονες και στο κράτος. Παράλληλα, οξύτατο ήταν το πρόβλημα του νερού. Τα φράγματα που είχαν ανεγερθεί μέχρι τότε από την αγγλική αποικιακή κυβέρνηση ήταν συνολικής χωρητικότητας 4,3 δισεκατομμυρίων γαλονιών νερού, ενώ υπολογίζεται ότι πάνω από 40 δισεκατομμύρια γαλόνια νερού χύνονταν στη θάλασσα. Τεράστιο πρόβλημα υφίστατο επίσης για τη διάθεση των αγροτικών προϊόντων. Κοντά σ' αυτά, υπήρχαν και πάρα πολλά άλλα προβλήματα για τον αγροτικό κόσμο της Κύπρου. Η ίδρυση της ΕΚΑ, που συνέπεσε με την μεταβατική περίοδο προς την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος, σήμαινε για πολλούς αγρότες που ανήκαν στις τάξεις της Αριστεράς, την οργάνωσή τους σε κοινή και συντονισμένη προσπάθεια για επίλυση των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετώπιζαν.
Το καταστατικό της ΕΚΑ προνοεί αγώνα για μια δίκαιη λύση του Κυπριακού. Προνοεί επίσης την προώθηση της ελληνοτουρκικής φιλίας και κοινή προσπάθεια μαζί με άλλες αδελφές οργανώσεις για προώθηση και επίλυση των διαφόρων αγροτικών προβλημάτων. Στόχοι της ΕΚΑ είναι, μεταξύ άλλων, η ανάπτυξη της γεωργοκτηνοτροφίας, η ανάπτυξη και βελτίωση του συνεργατισμού, η επέκταση και βελτίωση των ταμείων ασφαλίσεως γεωργικών προϊόντων, η επίλυση του σοβαρού προβλήματος της άρδευσης, η εξασφάλιση ικανοποιητικών τιμών για τα αγροτικά προϊόντα, η επίλυση διαφόρων κοινοτικών προβλημάτων και η συνεργασία με άλλες οργανώσεις εργαζομένων για την πρόοδο του τόπου.
Για την προώθηση των σκοπών και στόχων της, η ΕΚΑ έχει δώσει πολλές μάχες και έχει πραγματοποιήσει πολλές εκδηλώσεις. Έχει μέλη από όλη την Κύπρο και γραφεία της λειτουργούν σε όλο τα χωριό το ελεύθερο τμήμα της Κύπρου.
Οι μελλοντικοί στόχοι της ΕΚΑ, όπως συνοψίζονται στις συνεδριακές της αποφάσεις, αφορούν την επίλυση πολλών προβλημάτων που υφίστανται ακόμη, όπως είναι εκείνα της κατοχής της γης. του νερού, των αγροτικών χρεών, των πιστώσεων, του κόστους παραγωγής, των τιμών, της διάθεσης των προϊόντων κ. α., που όλα μπορούν να συνοψιστούν στην ανάγκη για αγροτικές μεταρρυθμίσεις.
Παρά την τραγωδία και την καταστροφή που προκλήθηκε το καλοκαίρι του 1974 εξαιτίας του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής που το ακολούθησε, και παρά το ότι ο αγροτικός τομέας υπέστη τρομακτική συμφορά, πολλά έχουν επιτελεσθεί και για την επιτέλεσή τους η συμβολή της ΕΚΑ υπήρξε τεράστια.