Ανεμόμυλος
Μηχάνημα που παράγει ενέργεια, χρησιμοποιώντας ως κινητήρια δύναμη την κινητική ενέργεια του ανέμου (αιολική ενέργεια). Ο ανεμόμυλος, μαζί με τον νερόμυλο, συγκαταλέγονται μεταξύ των πρώτων κινητήρων που αντικατέστησαν τη μυϊκή δύναμη των ζώων στην παραγωγή ενέργειας. Ήταν γνωστός στους ανατολικούς λαούς ήδη από τον 6ο αιώνα μ.Χ. Ο ανεμόμυλος διαδόθηκε πλατιά στην Ευρώπη από τον 12ο αιώνα, και άρχισε να εγκαταλείπεται κατά τον 19ο αιώνα, οπότε αναπτύχθηκαν οι διάφορες μηχανές και κυρίως η ατμομηχανή.
Υπάρχουν πολλοί τύποι ανεμόμυλων, που χρησιμοποιήθηκαν είτε για άντληση νερού είτε για άλεσμα σιτηρών. Επίσης ανεμόμυλοι χρησιμοποιήθηκαν, χωρίς όμως μεγάλη επιτυχία, και ως γεννήτριες παραγωγής ηλεκτρισμού, ως πριονιστήρια κλπ.
Στην Κύπρο βρισκόταν για πολλές δεκαετίες σε χρήση ένας συνηθισμένος τύπος ανεμόμυλου, εκείνος του οριζόντιου άξονα, πολλών πτερυγίων, αντίθετου ανέμου. Αυτό το είδος του ανεμόμυλου χρησιμοποιήθηκε σε πολλές περιοχές της Κύπρου, και ιδιαίτερα στην πόλη και περιοχή της Αμμοχώστου, για άντληση νερού. Στην περιοχή Παραλιμνίου, όπου υπάρχουν και σήμερα εκατοντάδες ανεμόμυλοι, αρκετοί απ' αυτούς εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στην άρδευση των καλλιεργειών. Ο τύπος του ανεμόμυλου που βρισκόταν σε χρήση στην Κύπρο εισαγόταν από την Ευρώπη, ήταν μεταλλικής κατασκευής, και υψωνόταν σε επίσης μεταλλικό πύργο. Τα πτερύγιά του που περιστρέφονταν με την δύναμη του ανέμου, μετέδιδαν την κίνηση σε ένα κάθετο έμβολο που με την δική του κίνηση αντλούσε το νερό από το πηγάδι, διοχετεύοντας το συνήθως σε δεξαμενή. Δεν χρησιμοποιήθηκαν στην Κύπρο άλλοι τύποι ανεμόμυλων, όπως ο περιστρεφόμενος, ο ανεμόμυλος με πάνινα ιστία κλπ.
Η εισαγωγή και χρήση ανεμόμυλων στην Κύπρο, και ιδιαίτερα στην Αμμόχωστο, τα τέλη του 19ουαιώνα κ.ε., συνέβαλε σημαντικά στην αγροτική και οικονομική ανάπτυξη.
Οι ανεμόμυλοι του Παραλιμνίου
Οι ανεμόμυλοι πρωτοεμφανίστηκαν στο Παραλίμνι στην αρχή του 20ού αιώνα, μία αγροτική, κυρίως, περιοχή αλλά και στη Σωτήρα στην οποία οι ανάγκες για άρδευση ήταν αυξημένες, κυρίως λόγω της καλλιέργειας κολοκασιού. Γύρω στα 1912, υπήρχαν λιγοστοί ανεμόμυλοι αλλά μέχρι το 1930 έφτασαν στους 30. Στη συνέχεια οι ανεμόμυλοι πολλαπλασιάστηκαν και μέχρι το 2018 ανέρχονταν στους 1000.
Οι ανεμόμυλοι εισάγονταν από το Σικάγο των ΗΠΑ και το Τορόντο του Καναδά. Εισαγωγείς ήταν ο Συμεών Πέριξ από τη Λάρνακα ο οποίος εισήγαγε τους ανεμόμυλους από το Σικάγο και ο Βισπερίδης ο οποίος εισήγαγε από το Τορόντο. Οι πρώτοι ανεμόμυλοι, οι οποίοι έφτασαν στην Κύπρο, δεν είχαν κάλυμμα (καούκκο), και αυτό δημιουργούσε προβλήματα στη συντήρησή τους, γιατί ο ιδιοκτήτης αναγκαζόταν να ανεβαίνει κάθε εβδομάδα στη μηχανή για να τη λαδώσει. Στα 1922, εισήχθηκαν στην Αμμόχωστο οι ανεμόμυλοι, οι οποίοι λαδώνονταν από μόνοι τους, οι λεγόμενοι "αυτολάδιαστοι" ή "σκουφωτοί". Η εισαγωγή από το Σικάγο και το Τορόντο σταμάτησε με την έναρξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, οπότε άρχισε η εισαγωγή από τη Μ. Βρετανία των "Κλίμαξ" και "Αίολος". Οι ανεμόμυλοι, οι οποίοι εισήχθηκαν ήταν κυρίως Aeromotor (USA), Southern Cross (Australia), Hercules (U.K.), και Toronto (Canada). Οι τρεις πρώτες φίρμες εισάγονταν από τον οίκο του Αλέξανδρου Δημητρίου.
Τρόπος λειτουργίας
Το «ζέξιμο του μύλου» γινόταν με την απελευθέρωση ενός σχοινιού, η φτερωτή περιστρεφόταν παράλληλα με τη φορά του ανέμου ακόμα και αν αυτός ήταν μικρής έντασης. Στη βάση του ανεμόμυλου βρισκόταν κατασκευασμένο ένα πηγάδι, στο οποίο ήταν τοποθετημένη η αντλία άντλησης νερού. Η περιστροφική κίνηση του ανεμόμυλου κινούσε το έμβολο και έτσι αντλούσαν το νερό, το οποίο αποθηκευόταν σε παρακείμενη συνήθως δεξαμενή. Το νερό αυτό το χρησιμοποιούσαν οι χωρικοί τόσο για το πότισμα των καλλιεργειών που είχαν στα χωράφια αλλά και για τα νοικοκυριά τους εφόσον αυτό ήταν πόσιμο.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Φώτο Γκάλερι
