Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

(Πτηνολ.). Delichon urbica και Riparia riparia. Οικογένεια: Hirundidae. Πρόκειται για δυο είδη μικρών χελιδονιών που και τα δυο είναι στην Κύπρο γνωστά με το όνομα ασπροσ’ιλίονον. Μοιάζουν αρκετά μεταξύ τους, γνωστότερο όμως στο νησί είναι το είδος Delichon urbica.

Στην Κύπρο το είδος αυτό έρχεται κατά χιλιάδες τόσο για να γεννήσει όσο και ως απλός επισκέπτης όταν μεταναστεύει προς την Αφρική το φθινόπωρο και προς την Ευρώπη την άνοιξη. Είναι το μοναδικό από τα είδη των χελιδονιών που έχει άσπρη τη ράχη στο τμήμα που ενώνεται με την ουρά. Κάτασπρη έχει και την κοιλιά. Η κεφαλή, το άνω μέρος της ράχης, τα φτερά και η ουρά έχουν χρώμα μαύρο προς το σκούρο μπλε. Η ουρά του είναι κοντή και ψαλιδωτή. Οι κοντές κνήμες και τα πόδια καλύπτονται με λεπτά άσπρα πούπουλα. Το μέγεθός του είναι περί τα 13 εκατοστόμετρα. Κτίζει τη φωλιά του συνήθως σε κατοικημένες περιοχές και στους βράχους των δυο οροσειρών του νησιού. Τη φωλιά του τη κτίζει με πηλό και αφήνει μόνο μια μικρή τρύπα ως είσοδο. Αρέσκεται να κτίζει τη φωλιά του δίπλα σε άλλες, και σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν, στον ίδιο χώρο, δεκάδες φωλιές.

Είναι αξιοσημείωτο το ότι στη Λευκωσία άρχισε να εμφανίζεται μετά τον πόλεμο του 1974, όταν η οροσειρά του Πενταδάκτυλου βομβαρδίστηκε άγρια. Λίγες μέρες μετά την τουρκική εισβολή χιλιάδες ασπροσ’ιλίονα εμφανίστηκαν στη Λευκωσία και αλλού, αναζητώντας τροφή. Από τον επόμενο χρόνο, που ξανάρθαν, πολλά πουλιά έκτιζαν τις φωλιές τους στη Λευκωσία. Σε μια μόνο πολυκατοικία κτίστηκαν περίπου 100 φωλιές.

Το άλλο είδος, που μοιάζει πολύ με το προηγούμενο, το Riparia riparia, έρχεται στην Κύπρο για λίγες μόνο μέρες το φθινόπωρο και ξανά την άνοιξη, όταν μεταναστεύει. Το χρώμα του είναι μαύρο προς το καφέ στο άνω μέρος του κορμού και στην ουρά. Στο κάτω μέρος έχει χρώμα άσπρο, με μια πλατιά καφέ λωρίδα στο στήθος. Το μέγεθός του φθάνει τα 12 εκατοστόμετρα. Ανοίγει με τα γαμψά νύχια και το ράμφος του τρύπες σε αμμώδεις βράχους και όχθες ποταμών, όπου και φτιάχνει τη φωλιά του. Στην Κύπρο δεν γεννά λόγω ελλείψεως νερών (γιατί το πουλί αυτό γεννά πάντοτε σε περιοχές όπου υπάρχουν νερά).