Αλουπός
Με το όνομα αυτό, που πάρθηκε από αλουπό(αλεπού) , υπάρχει ένας ποταμός μεταξύ των επαρχιών Λευκωσίας και Κερύνειας, καθώς κι ένα ρυάκι στην επαρχία Λευκωσίας.
Αλουπός ποταμός: Ποταμός στα βόρεια του Σερράχη, που το ακραίο δυτικό τμήμα του αποτελεί το σύνορο των επαρχιών Λευκωσίας - Κερύνειας. Οι κύριες πηγές του είναι οι νότιοι πρόποδες του Πενταδάκτυλου κοντά στα χωριά Καμουλή και Μύρτου, καθώς και τα δάση Διορίου και Καρπάσια. Οι εκβολές του είναι ο κόλπος Μόρφου, νότια του δάσους της Αγίας Ειρήνης.
Τόσο ο Αλουπός όσο και τα άλλα ρυάκια στα βόρειά του, ιδιαίτερα το Αρκάτζ'ι του Παλαιόκαστρου, βόρεια της Αγίας Ειρήνης, και ο Παπαβασίλης, κοντά στο δάσος Κορμακίτη, είναι κλασσικά «πρωτεύοντα» ποτάμια συστήματα με Α.-Δ. διεύθυνση, ανανεωμένα, με εμφανείς τους μαιάνδρους και τις ιδιότυπες κοιλάδες που έχουν εκβαθύνει.
Λόγω του μεσογειακού κλίματος της Κύπρου, αλλά και της πολύ χαμηλής βροχόπτωσης που δέχεται η δυτική κεντρική πεδιάδα της Κύπρου (γύρω στα 318 χιλιοστόμετρα το χρόνο), ο Αλουπός είναι ξερός στο μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.
Το ανατολικό τμήμα του Αλουπού που κυλά πάνω στο σχηματισμό της Κυθρέας, ιδιαίτερα μεταξύ Μύρτου, Κοντεμένου, Δυο Ποταμών, και Καλού Χωριού, έχει αναπτύξει «δεντροειδές» ποτάμιο σύστημα.
Ο Αλουπός στη διαδρομή του περνά κυρίως πάνω από τις μάργες και τους ψαμμίτες του σχηματισμού Κυθρέας της Μειόκαινης γεωλογικής περιόδου, τους ασβεστόλιθους της Αθαλάσσας της Πλειστοκαίνου περιόδου, και τις αλλουβιακές αποθέσεις της πρόσφατης Ολόκαινης περιόδου.
Η ακρογιαλιά βόρεια και νότια των εκβολών του Αλουπού είναι καλυμμένη με άμμο. Πρόκειται για παρασυρόμενη άμμο που καλύπτει μεγάλες εκτάσεις από το Συριανοχώρι μέχρι τα βόρεια της Αγίας Ειρήνης. Η παρουσία του στο εσωτερικό οφείλεται στους επικρατούντες δυτικούς ανέμους. Για την ταχύτητα με την οποία κινούνται οι αμμόλοφοι, ο Moore δίνει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Αναφέρει συγκεκριμένα πως η παρασυρόμενη άμμος το Νοέμβριο του 1957 βρισκόταν στα αριστερά του δρόμου δίπλα στον 28ο μιλιοδείκτη Μόρφου -Μύρτου, όμως το Νοέμβριο του 1959 προχώρησε και κάλυψε έκταση 6 περίπου μέτρων στα ανατολικά του δρόμου (βλέπε: Moore Τ. Α., The Geology and Mineral Resources of the Astromeritis -Kormakiti Area, Memoir No 6, Geological Dept. σ. 64).
Αλουπός αρκάτζ΄ι: Ρυάκι στην επαρχία Λευκωσίας, που πηγάζει από το δάσος Μαχαιρά, στα δυτικά του μεταλλείου Καμπιών, με Ν.-Β. κατεύθυνση. Βορειοανατολικά της Αρεδιού μετά τη συμβολή του με τον Κούτη, χάνει το όνομά του. Ο Κούτης, που αργότερα παίρνει το όνομα Μερίκα, είναι μαζί με τον ποταμό του Ακακίου και τον ποταμό της Περιστερώνας οι τρεις βασικοί παραπόταμοι του Σερράχη.
Ο Αλουπός, με τα πάμπολλα μικρορυάκια του που τον συνοδεύουν στη διαδρομή του, έχει διαμελίσει το βουνίσιο τοπίο από το οποίο περνά. Η κοιλάδα του είναι στενή με απότομες πλαγιές. Το υψόμετρο στη συμβολή του με τον Κούτη είναι γύρω στα 350 μ., ενώ 8 περίπου χιλιόμετρα στα νότια ξεπερνά τα 750 μ.