Άγιος Ιωάννης, Πάφος

Image

Τουρκοκυπριακό χωριό της επαρχίας Πάφου, 660 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βρίσκεται κάπου 3 χμ. στα βόρεια της Σαλαμιούς και κάπου 9 χμ. στα δυτικά του τουρκοκυπριακού χωριού Άγιος Νικόλαος. Στα νοτιοδυτικά του Αγίου Ιωάννη και μέσα στα διοικητικά του όρια βρίσκεται ο τουρκοκυπριακός οικισμός Μαλούντα.

 

Το χωριό υπήρχε κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Σε παλαιό χειρόγραφο μνημονεύεται με την ονομασία S. Juan de Melandes (= Άγιος Ιωάννης Μαλούντας, αφού πολύ κοντά του βρισκόταν μικρός οικισμός με την ονομασία αυτή).

 

Το χωριό, που είναι τοποθετημένο πάνω σε κρητίδες, μάργες και μαργαϊκές κρητίδες, βρίσκεται στην περιφέρεια των Αμπελοχωριών. Το υψόμετρο στην περιοχή του χωριού αυξάνεται σταθερά από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Στα δυτικά του σύνορα είναι 250 μέτρα, φθάνει στα 660 μέτρα στον οικισμό και στα 879 μέτρα ανατολικότερα (κορφή Άγιος Ιωάννης). Το τοπίο είναι διαμελισμένο από τον Ξεροπόταμο και τους παραπόταμούς του που ρέουν στην περιοχή. Ο Άγιος Ιωάννης βρίσκεται σχεδόν στο μέσο της περιφέρειας αυτής που εκτείνεται από τις Αρόδες στα δυτικά μέχρι τη Λάνια στα ανατολικά. Το τοπίο παρουσιάζει ήπιες καμπυλότητες και αποστρογγυλωμένους λόφους που επιβάλλουν τα πετρώματα. Πάνω σ' αυτό το τοπίο και κάτω από μια μέση ετήσια βροχόπτωση κάπου 675 χιλιοστομέτρων καλλιεργούνται κυρίως τα οινοποιήσιμα αμπέλια.

 

Το χωριό παράγει ακόμη πολύ λίγο σιτάρι, λίγα όσπρια και φρούτα. Καλλιεργούνται επίσης οι αμυγδαλιές, οι ελιές και λίγα λαχανικά.

 

Ο πληθυσμός του χωριού σημείωσε αλματώδη ανάπτυξη από το 1881 μέχρι το 1973, ένα χρόνο πριν από την εισβολή, για να αρχίσει να μειώνεται από το 1976 και εξής. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

 

Χρονολογία Κάτοικοι
1881 252 
1891 285 
1901 316 
1911 360 
1921 408 
1931 464 
1946 586 
1960 819 (περιλαμβάνουν και τους κατοίκους του χωριού Μαλούντα)
1973 1.065 
1976 52 
1982 108 
1992 49 
2001 33 
2011 29
2021 38

 

Τα βόρεια σύνορα του χωριού είναι το δάσος Πάφου, ενώ τα δυτικά και ανατολικά διοικητικά όρια σχεδόν συμπίπτουν με τα μεσαία τμήματα των δυο μεγάλων ποταμών της Πάφου, του Ξεροπόταμου και του Διαρίζου. Πολύ κοντά στο χωριό βρίσκονται στα δυτικά η Γέφυρα Ρουδιά, στα βόρεια η γνωστή περιοχή Πέραβασα με το δασικό σταθμό και στα βορειοανατολικά η γραφική γέφυρα του Τζιελεφού.

 

Από συγκοινωνιακής άποψης το χωριό είναι κάπως απομονωμένο, κάτι που σχεδόν επεβλήθη εξαιτίας της τοποθεσίας του. Μια διακλάδωση μεταξύ Σαλαμιούς και Αρμίνου οδηγεί προς το χωριό. Ο ίδιος δρόμος Κελοκεδάρων - Αρμίνου συνδέει το χωριό με την Πάφο. Μέσω του Αγίου Νικολάου, το χωριό συνδέεται με τη Λεμεσό και το Τρόοδος.

 

Ο Άγιος Ιωάννης είναι ένα από τα πολλά ελληνικά χωριά της Κύπρου που εκτουρκίστηκαν κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας αλλά διατήρησαν την ελληνική και αγιολογική ονομασία τους. Ωστόσο οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοί του το μετονόμασαν (μετά τις διακοινοτικές διαμάχες του 1958) σε Aydin, που μπορεί να αποδοθεί ως λαμπερό ή φωτεινό.

Φώτο Γκάλερι

Image
Image
Image