Μανιφατούρα
Λέγεται και μανιφαττούρα ή μανουφακτούρα. Είναι τρόπος (παραγωγικής) διαδικασίας που αναφέρεται στην παραγωγή ενός προϊόντος σε εργοστασιακή κατασκευή, με κύρια χαρακτηριστικά τη χειρωνακτική εργασία και τον εσωτερικό καταμερισμό εργασίας. Αυτό το σύστημα παραγωγής εφαρμόστηκε και στην Κύπρο, ιδιαίτερα στον τομέα της υφαντουργίας με πολύ σημαντικά αποτελέσματα στην αύξηση της παραγωγής. Μόνο από τον Κώστα Χριστοδούλου που υπήρξε ο σημαντικότερος βιομήχανος και έμπορος κυπριακών υφασμάτων, κατά τη δεκαετία του 1920 και μετά, εργοδοτούνταν χίλιες περίπου υφάντριες στις επαρχίες Λευκωσίας, Κερύνειας και Αμμοχώστου.
Βλέπε λήμμα: Κώστας Χριστοδούλου
Ο όρος προέρχεται από τη λατινική φράση manu facere (ιταλ. manifattura) που σημαίνει: κατασκευάζειν με το χέρι. Πρόκειται για σύστημα παραγωγής του οποίου οι κύριοι συντελεστές είναι οι άνθρωποι, ενώ η παραγωγική τεχνική είναι η ίδια όπως και στο βιοτεχνικό εργαστήριο. Οι παραγωγοί εργάζονται με τη βοήθεια διαφόρων χειροκίνητων εργαλείων, τα οποία σταδιακά προσαρμόζουν στις διάφορες μεμονωμένες εργασίες της παραγωγικής διαδικασίας. Η πρόοδος συνίσταται στην εφαρμογή του καταμερισμού εργασίας και την εξειδίκευση των παραγωγών στη συνεχή διεκπεραίωση των μεμονωμένων υπολειτουργιών που απαιτούνται μέχρι την τελική κατασκευή του προϊόντος.
Η παραγωγή προϊόντων με το σύστημα της μανουφακτούρας αναπτύχθηκε κυρίως σε μεγάλα εξαγωγικά κέντρα και στις αστικές περιοχές. Οι πρώτες μορφές παραγωγής με το σύστημα της μανουφακτούρας εμφανίστηκαν ήδη από τον 14ο αιώνα. Ωστόσο, αυτός ο τρόπος παραγωγής κατέστη κυρίαρχος μόλις γύρω στα μέσα του 16ου αιώνα και διάρκεσε μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα, όταν εκτοπίστηκε από τη βιομηχανική επανάσταση. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο η περίοδος αυτή ονομάζεται περίοδος της μανουφακτούρας ή περίοδος μανουφακτούρας του καπιταλισμού. Ωστόσο σε χώρες που δεν γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη της βιομηχανίας τους αυτό το σύστημα παραγωγής συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.
Βλέπε λήμμα: Εμπόριο κατά την Αγγλοκρατία
Η μανουφακτούρα που αναπτύχθηκε στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος διέφερε ουσιωδώς από τη διαδικασία παραγωγής που εφάρμοζε ένας μεμονωμένος τεχνίτης, μέλος συντεχνίας. Ο τελευταίος ήταν ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής, οργάνωνε από μόνος του την παραγωγική διαδικασία και ιδιοποιείτο εξολοκλήρου το αποτέλεσμα της δραστηριότητάς του. Αντίθετα, ο παραγωγός που χρησιμοποιούσε τη διαδικασία παραγωγής με το σύστημα της μανουφακτούρας ήταν μισθωτός παραγωγός που εργαζόταν κάτω από τις οδηγίες του κεφαλαιοκράτη ιδιοκτήτη. Τα μέσα παραγωγής δεν ανήκαν στον ίδιο τον παραγωγό και στόχος ολόκληρης της διαδικασίας παραγωγής ήταν η δημιουργία υπεραξίας (κέρδους), την οποία τελικά ιδιοποιείτο ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης. Συνεπώς η παραγωγή με το σύστημα της μανουφακτούρας, στηριζόταν στην εκμετάλλευση της εργασίας των μισθωτών.
Εκτός από τον Κώστα Χριστοδούλου στο εμπόριο ειδών μανιφατούρας συμμετείχαν και μερικοί άλλοι έμποροι, οργανώνοντας έτσι ένα εκτεταμένο δίκτυο οικοτεχνίας, χάρη στο οποίο τα κυπριακά χειροτεχνήματα προωθήθηκαν με επιτυχία στο εξωτερικό.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια