Ψυχοσάββατον
Σάββατο των ψυχών. Το Σάββατο που είναι ημέρα αφιερωμένη σε γενικό μνημόσυνο των νεκρών, λέγεται Ψυχοσάββατον (όπως λέγεται και στην Ελλάδα).
Οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι πίστευαν ότι οι ψυχές των νεκρών επανέρχονταν στον επάνω κόσμο για ορισμένες ημέρες και, για να μη βλάπτουν τους ζωντανούς, έπρεπε να εξιλεώνονται με διάφορες προσφορές. Η αντίληψη αυτή επιβίωσε και στις τάξεις των Ορθόδοξων Χριστιανών, αρκετά διαφοροποιημένη όμως. Στην Κύπρο πιστεύεται ότι οι ψυχές των νεκρών αφήνονται ελεύθερες για 100 ημέρες κάθε χρόνο κι ότι κατά την γιορτή του Κατακλυσμού οι ψυχές «κατακλείνονται» και πάλι στον Άδη. Έτσι τα Ψυχοσάββατα είναι δυο, που σηματοδοτούν την έναρξη και το τέλος αυτών των 100 ημερών (δυο είναι τα Ψυχοσάββατα και στην Ελλάδα).
Αρχικά η Εκκλησία τελούσε μνημόσυνα κάθε Σάββατο. Αργότερα όμως καθιερώθηκαν δυο Σάββατα, εκείνα της Απόκρεω (Σαρακοστής) και της Τυροφάγου. Έτσι το πρώτο Ψυχοσάββατο είναι εκείνο που προηγείται της Κυριακής της Απόκρεω και το δεύτερο εκείνο που προηγείται της Κυριακής της Πεντηκοστής. Περίπου στο μεσοδιάστημα των δυο Ψυχοσαββάτων είναι το Πάσχα. Το πρώτο συμπίπτει με τη γιορτή των αγίων Θεοδώρων και λέγεται και Σάββατο των Αγίων Θεοδώρων.
Τα Ψυχοσάββατα θεωρούνται ιερές ημέρες. Γίνονται επισκέψεις στα νεκροταφεία και μνημόσυνα στις εκκλησίες και, βέβαια, ψήνονται από την προηγούμενη ημέρα τα κόλλυβα για τα μνημόσυνα. Μνημονεύονται όλοι ανεξαίρετα οι πεθαμένοι, σε μερικές δε περιπτώσεις γίνονταν και δίσκοι με κόλλυβα για τους άγνωστους ή ξεχασμένους νεκρούς ή για τους νεκρούς που δεν είχαν συγγενείς για να τελέσουν μνημόσυνα. Τους δίσκους αυτούς έκανε η ίδια η Εκκλησία.
Υπάρχουν πολλές απαγορεύσεις, ιδίως για τις γυναίκες, κατά τα Ψυχοσάββατα, και ξεχωριστά για τις γυναίκες εκείνες που έχουν μικρά παιδιά πεθαμένα. Σ' αυτές απαγορεύεται να πιάσουν στα χέρια τους σαπούνι, βελόνι, σκούπα και, γενικά, να ασχοληθούν με το νοικοκυριό. Πολλές γυναίκες πιστεύουν πως αυτό γίνεται για να υποβοηθηθούν οι ψυχές των πεθαμένων παιδιών τους (λ.χ. απαγορεύεται το σαπούνι και η σκούπα για να μη γλυστρήσουν) που μεταφέρουν νερό για να δροσίσουν τις ψυχές των άλλων νεκρών. Κατ' ακολουθίαν, κατά τα Ψυχοσάββατα οι γυναίκες αποφεύγουν να κάνουν μπουγάδα, να σκουπίσουν, να λουστούν κλπ.
Ιδιαίτερα συγκινεί τη λαϊκή αντίληψη το δεύτερο Ψυχοσάββατο (εκείνο που προηγείται της Πεντηκοστής), γιατί την επομένη οι απελευθερωμένες ψυχές θα φύγουν και την μεθεπομένη (Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος ή του Κατακλυσμού) θα εγκλεισθούν και πάλι στον Άδη. Έτσι την ονομασία Κατακλυσμός ο λαός ετυμολογεί από το κατακλείω, κλειδώνω, αφού οι ψυχές επανέρχονται στον κάτω κόσμο.